Dijital Zanaatkarlıkta Yeni Dönemler
JCoDe’un onbirinci sayısı, hızla değişen teknolojinin etkisi altında dönüşmeye devam eden tasarımcı-tasarım nesnesi, tasarımcı-süreç ve tasarımcı-araç ilişkisini dijital zanaatkarlık bağlamında tartışmaya açmayı hedeflemektedir. Zanaatkarlık kavramı tarihsel olarak el ile yapılan üretim süreçlerinde ustalaşma ile ilişkilendirilmiştir. Endüstriyel dönemde tasarım ve üretim süreçlerine yeni katmanların ve araçların dahil olması, üretim sürecinin parçalara ayrılması, parçaların basitleştirilmesi, sürece makinelerin ve otomasyon sistemlerinin dahil olması ve seri üretim olanakları tasarımcının yaptığı işe yabancılaşması tartışmasını beraberinde getirmiştir. Dijital dönemde ise özellikle bilgisayar destekli tasarım ve üretimi (CAD/CAM) yaygınlaşmasının ivme kazandığı 2000’li yılların başlarında dijital zanaatkarlık kavramı farklı boyutlarıyla gündeme gelmiştir. Dijital fabrikasyon süreçlerinde ustalık ve/veya uzmanlaşma, tasarımdan-üretime bütünsel iş akışları, malzemenin biçimlendirilmesi, standardizasyon, en iyileme ve özelleştirme, algoritma okur-yazarlığı bu tartışma eksenlerinden bazılarıdır. Günümüzde ise yapay zeka araç ve yöntemlerinin çeşitlenmesi ile birlikte tasarım ve üretim süreçlerinde yeni bir dönüşüm eşiği belirmektedir ve bu bağlamda dijital zanaatkarlığın kavram, kuram ve uygulama eksenlerinde yeniden ele alınmasına ihtiyaç bulunmaktadır.
Tasarım teknolojilerinin sürekli değişmekte olduğu bir zeminde tasarımcının üretim süreci üzerindeki kontrolü ne ölçüde devam edebilir ve ustalaşma ya da uzmanlaşma mümkün müdür? Belirli bir dönem uzmanlık olarak kabul edilen bir beceri başka bir dönemde geçerliliğini yitirebilmektedir. Diğer yandan her geçen gün yeni uzmanlık alanları ortaya çıkmaktadır. Bilgisayar destekli tasarım ve üretimin yalnızca bir alt alanında uzmanlaşma, yeni yabancılaşma biçimlerine yol açabilmektedir. Tasarımcının, bir başkası tarafından geliştirilmiş olan ve çalışma mekanizması bir kapalı kutu gibi bilinmezlik taşıyan bir algoritmanın veri sağlayıcısı olmanın ötesinde içgörü ve motivasyonlara ihtiyacı bulunmaktadır. Dolayısıyla hesaplamalı tasarım ve yapay zeka çağında ustalaşma, geleneksel olarak bir ustanın yanında yaparak öğrenen çırağın sürecinden daha farklı karşılaşmalar, çabalar ve deneyimler gerektirmektedir. Richard Sennett'in zanaatkarlık tanımını genişleterek zanaatkarlığı bilişsel ve zihinsel süreçlerle birlikte bütünsel olarak ele alma önerisi, içinde bulunduğumuz dönemde zanaatkarlığın yapısökümü için ipuçları sunmaktadır.
Bu bağlamda JCoDe’un onbirinci sayısında hesaplamalı tasarım ve yapay zeka döneminde dijital zanaatkarlık ve tasarımcının değişen rolü, tasarım problemi kurma ve problem çözme ilişkisi, bağlam-duyarlı ve probleme özgü biçimlendirilen tasarım ve üretim çözümleri, tasarım nesnesinin kişiye özelleştirilebilirliği, tasarımcı- veri, tasarımcı-algoritma, tasarımcı-araç etkileşimleri, dijital zanaatkarlığın yeni tanımları ve eleştirisine odaklanan kuramsal katkılar, uygulamalar ve vaka çalışmaları tartışmaya sunulmaktadır.
Kapak
1. Kapak Sayfası
Sayfa I
Editörden
2. Dijital Zanaatkarlıkta Yeni Dönemler
Gülen Çağdaş, Ethem Gürer, Sema Alaçam
Sayfa V
Makaleler
3. Mimarlıkta Zanaat Bilgisinin Dijitalleştirilmesi: Çevrimler ve Aktarımlar
Hülya Oral Karakoç
Sayfa 163-182
Karakoç, H. O. (2024). Mimarlıkta zanaat bilgisinin dijitalleştirilmesi: Çevrimler ve aktarımlar. Journal of Computational Design, 5(2), 163-182.
ÖZET
Anahtar Kelimeler: Bilgi Türleri, Dijital Zanaat, Dijitalleştirme, Örtük Bilgi, Parametrelendirme
4. Dijital Zanaatkarlık: Beton Tektoniğinde Kumaşın Rolü
Zehra Güloğlu, Ayşegül Akçay Kavakoğlu, Leman Figen Gül
Sayfa 183-210
Güloğlu, Z., Kavakoğlu, A. A., & Gül, L. F. (2024). Dijital zanaatkarlık: Beton tektoniğinde kumaşın rolü. Journal of Computational Design, 5(2), 183-210.
ÖZET
Beton, mimarlık alanında en yaygın kullanılan malzemelerden biridir. Ancak betonun doğal akışkanlık özellikleri üzerine yeterli çalışma yapılmamıştır. Genel olarak beton, statik kalıplara dökülerek kullanılır ve bu da malzemenin sınırlı bir şekilde değerlendirilmesine neden olur. Bununla birlikte, kumaş ve betonun birlikteliği mimaride yeni olanaklar sunmaktadır. Esnek kumaş malzemeler, binaların organik form ve dokularını destekleyerek mekanın estetiğini zenginleştirirken, beton ise mukavemet sağlayarak yapıya dayanıklılık katmaktadır. Ayrıca, origami prensiplerinden ilham alan fabrigami tekniği, kumaş üzerinde uygulandığında dinamik bir kalıp oluşturmaktadır. Bu konuşlandırılabilir kalıba beton döküldüğünde, ortaya çıkan form tahmin edilemez ve çok çeşitli şekiller oluşturur. Bu nedenle, bu çalışmada konuşlandırılabilir kumaş kalıp ve betonun işbirliği sonucu ortaya çıkan form çeşitliliğinin keşfedilmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışma üç aşamadan oluşur: i) birim deseninin seçilmesi, ii) seçilen birim desen vasıtasıyla konuşlandırılabilir kalıp sistemi tasarımı, iii) betonun kumaş kalıplara dökülmesi. Farklı form alternatiflerini görebilmek için çeşitli fiziksel deneyler yapılmıştır. Bu deneylerin ışığı altında, ortaya çıkan formlar üzerinde malzeme karışımı, kumaş cinsi ve özelliği, ve kalıp strüktürünün etkili olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, elde edilen fiziksel ürünlerin dijital ortamla doğruluğunu test etmek için ilk önce hesaplamalı tasarım ortamında beton döküldükten sonraki simülasyonu yapılmıştır. Daha sonra 3B sayısal tarama yöntemleri kullanılarak fiziksel ürünler taratılmış ve bir karşılaştırma yapılmıştır. Elde edilen bulgular, gelecekte dinamik kalıpların kullanımının mühendislik, mimarlık ve sanat gibi birçok alanda kullanılabilecek yeni potansiyeller taşıdığını göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Beton, Fabrigami, Katlama, Kumaş Kalıp.
5. Malzeme Odaklı Yapay Zeka Destekli Bir Tasarım Süreci Önerisi
Asena Kumsal Şen Bayram, Yekta Özgüven, Nadide Ebru Yazar, Erincik Edgü, Sebahat Sevde Sağlam
Sayfa 211-234
Bayram, A. K. Ş., Özgüven, Y., Yazar, N. E., Edgü, E., & Sağlam, S. S. (2024). Malzeme odaklı yapay zeka destekli bir tasarım süreci önerisi. Journal of Computational Design, 5(2), 211-234.
ÖZET
Malzeme/yapay zeka etkileşiminin tasarım sürecinde kısıtlayıcı mı yoksa özgürleştirici mi bir rol oynadığının araştırılacağı bu proje, nesnelerin tasarlanma ve üretim süreçlerindeki malzeme ve form ilişkisinin deneyim yoluyla incelenmesine odaklanmaktadır. Bu deneyim ortamı, bir çalıştay kapsamında, malzemenin temel özelliklerinin tanımlanması, bu tanım çerçevesinde formun dijital olarak tasarlanması, tasarlanan formun söz konusu malzeme ile üretilmesi ve bu üretim sürecinde malzeme ve/veya forma ilişkin karşılaşılan sorunların gereken revizyonlar ile çözülmeye çalışması gibi çeşitli aşamalardan oluşmaktadır. Malzemelerin çevre dostu biyo-polimer baz kısmına tekstil, kestane kabuğu veya talaş eklenmesiyle oluşturulacak kişisel reçeteler, yapay zeka destekli Midjourney uygulamasında forma dönüştürülecektir. [Hakem incelemesi için çıkarıldı] [Hakem incelemesi için çıkarıldı] Fakültesi bünyesinde toplam 43 öğrencinin tasarladıkları malzemelerin belirleyecekleri duyusal, anlamsal, duygusal, performatif ve potansiyel özelliklerini yapay zeka girdisi olarak kullanacakları araştırmada, enformel bir ortamda yaparak öğrenme hedeflenmektedir. Dijital olarak üretilen formun, malzeme deneyleri ile fiziksel olarak üretilebilirliklerinin deneyimlenmesi, üretim sürecindeki zorluklar ve bunların nasıl çözümlendiği araştırmanın önemli aşamalarındandır. Öğrencilerin süreci çeşitli, yazılı ve görsel verilerle kaydedeceği çalıştayda, elde edilecek veriler sınıflandırılarak, çalışmada anahtar kelime olarak tariflenen ifadelerinin değişimleri analiz edilmiştir. Yenilenebilir biyo-polimer malzeme kullanarak güncel bir dijital tasarım yöntemi ile form oluşturmaya temellenen bu proje, bir yandan sürdürülebilirlik ve tasarımda yapay zeka kullanımı üzerine farkındalık oluştururken, bir yandan da deneyim yoluyla enformel öğrenme süreçlerini yeniden gündeme getirmektedir.
Anahtar Kelimeler: Malzeme deneyimi, Biyo-polimer, Yapay zeka, Form oluşturma, Yaparak öğrenme.
6. Kurtboğaz ile Hesaplamalı Tasarım: Birleştirici Tasarım Algoritması ile Ahşap Yapıların Üretimi
İlay Beylun Ertan, Pınar Çalışır Adem
Sayfa 235-258
Ertan, İ. B., & Çalışır Adem, P. (2024). Kurtboğaz ile Hesaplamalı Tasarım: Birleştirici Tasarım Algoritması ile Ahşap Yapıların Üretimi. Journal of Computational Design, 5(2), 235-258.
ÖZET
Bu makale, geleneksel ahşap geçme yapım yöntemi olan Kurtboğaz’ın form bulma kapasitesini araştırmakta ve bu yöntemi korumak ve çağdaş mimariye entegre etmek amacıyla hesaplamalı tasarım teknikleri aracılığıyla yeni mimari formlar ve olasılıklar keşfetmeyi hedeflemektedir. Çalışma, tasarımcı tarafından belirlenen hareket kurallarına ve Kurtboğaz’ın basit montaj kurallarına dayalı olarak farklı yapılar oluşturan ve rastgele kural uygulaması yoluyla öngörülemeyen formlar ortaya çıkaran Birleştirici Tasarım Algoritmasını sunar. Ayrıca bu çalışma, bir tür makine öğrenimi olan pekiştirmeli öğrenmenin bu tasarım sürecini teorik bir çerçevede nasıl iyileştirebileceğini araştırmaktadır. Kurtboğaz’ın modüler ve yeniden yapılandırılabilir özellikleri Kurtboğaz’ın form bulma kapasitesini incelemek için güçlü bir temel sağlamaktadır. Birleştirici Tasarım algoritması geleneksel mimariyi hesaplamalı tasarım ile yorumlamak suretiyle Kurtboğaz’ın basit yapım-montaj kuralları üzerinden sayısız kombinasyon oluşturma potansiyelini gösterir. Birleştirici Tasarım Algoritması, rastgele kural uygulamasını mümkün kılarak çeşitli biçimlerin oluşmasını sağlamaktadır. Ancak, Birleştirici Tasarım Algoritması’nın rastgele birleştirme nedeniyle uygulanmasında çarpışma önleme, yapısal bütünlük, sınır tespiti ve yapısal parametrelerin optimizasyonu gibi çeşitli zorluklarla karşılaşılabilir. Bu zorlukların üstesinden gelmek için, bu çalışma Birleştirici Tasarım Algoritması çerçevesine Pekiştirmeli Öğrenme’nin (PÖ) teorik entegrasyonunu önermektedir. PÖ’nün entegrasyonu, algoritmanın form bulma sürecini uyarlamalı olarak öğrenmesini ve optimize etmesini sağlayarak, Kurtboğaz yönteminin performansını ve uygulanabilirliğini çağdaş mimari pratikler bağlamında artırabilir. Sonuç olarak çalışma Kurtboğaz’ın algoritmik kural tabanlı bir mantık içerisinde form bulma yeteneğini onun temel özelliklerini keşfederek incelemekte ve PÖ ile desteklenen bir tasarım süreci geliştirmektedir.
Anahtar Kelimeler: Birleştirici Tasarım Algoritması, Geleneksel Mimari, Ahşap-Geçme Yapım Sistemi, Kurtboğaz, Pekiştirmeli Öğrenme
7.Pekiştirmeli Öğrenme Yoluyla Bir Etmenin Kentsel Çevrede Yol Bulma Değerlendirilmesi
Mahad Imhemed, Can Uzun
Sayfa 259-278
Imhemed, M., & Uzun, C. (2024). Pekiştirmeli Öğrenme Yoluyla Bir Etmenin Kentsel Çevrede Yol Bulma Değerlendirilmesi. Journal of Computational Design, 5(2), 259-278.
ÖZET
Bu çalışma kentte yön bulma odağındaki davranış kalıplarını etmen tabanlı model üzerinden analiz eder. Çalışmanın hedefinde pekiştirmeli öğrenme ile yön bulmayı öğrenen etmenlerin davranışlarını anlamak bulunmaktadır. Çalışmanın hedefi doğrultusunda kullanılan yöntem etmen tabanlı modelleme olmuştur. Etmenler pekiştirmeli öğrenme ile Unity ML-Agents kullanılarak eğitilmiştir. Çalışma Sultan Ahmet Camii ve çevresini etmenin eğitimi için örnek bir çevre olarak almaktadır. Etmenler Sultan Ahmet Camii’yi bulmak hedefinde eğitilmiştir. Karmaşık ve basit öğrenme olarak iki farklı yöntemle eğitilen ve farklı başlangıç noktalarında yön bulma görevlerine başlatılan etmenlerin davranışları karşılaştırılmıştır. Bu çalışma pekiştirmeli öğrenme ile eğitilen etmenlerin yön bulma davranışlarını anlamaya çalışması bakımından literatürden farklılaşmaktadır. Bir diğer yönden bu araştırma yön bulma algısını merak kavramı üzerinden tartışmakta ve nöroşehircilikte önemli kavramlardan olan kent algısını etmenler üzerinden anlamaya çalışmaktadır. Etmenlerin eğitilmesi sonrasında etmenlerin yön bulma sürecinde hedefe ulaşırken ürettikleri alternatif güzergahlar analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, etmenlerin güzergah dışına çıkarak, kentsel mekanda algıladığı farklı konumlarda gezebildiği ve sonrasında hedefe ulaştığı görülmüştür. Bu durum pekiştirmeli öğrenme ile eğitilen etmenin merakı olarak açıklanmıştır. Etmenlerin merak odaklı keşiflerinden ve geçmiş deneyimlerden elde edilen yön bulma davranışları, kentsel tasarımı destekleyecek nöroşehirciliğin bir girdisi olabilmesi yönünde çalışma literatüre katkıda bulunmaktadır. Bu çalışma, kentte yön bulma davranış kalıplarının; kullanıcı odaklı ve kentsel algı açısından zengin kentsel alanların geliştirilebilmesinde pekiştirmeli öğrenme yöntemi ile katkıda bulunmaktadır.
Anahtar Kelimeler:Davranışsal Kalıplar, Motivasyon Merakı, nöroşehircilik, pekiştirmeli öğrenme, Kentsel Tasarım.
8. Web of Science Veritabanında Nörobilim ve Mekânsal Tasarım Bibliyometrik Analizi
Yaren Şekerci
Sayfa 279-300
Şekerci, Y. (2024). Web of Science Veritabanında Nörobilim ve Mekânsal Tasarım Bibliyometrik Analizi. Journal of Computational Design, 5(2), 279-300.
ÖZET
Bu makale, nörobilim ve mekânsal tasarım araştırmalarının kesişimi üzerine kapsamlı bir bibliyometrik analiz sunmaktadır. İki aşamalı bir süreç kullanarak, ilk anahtar kelime araması ‘EEG’ ve ‘Neuro’ gibi terimlerle birlikte ‘Mimarlık,’ ‘Kentsel Tasarım,’ ‘Ürün Tasarımı’ ve ‘İç Mimarlık’ terimlerini içeren 296 makale belirlemiştir. Yayın tarihi (2003-2023), dil (İngilizce), belge türü ve kategorilere göre yapılan sonraki filtreleme ile bu sayı 64 makaleye indirilmiştir. Son trendler, mimarlık odaklı çalışmalardan iç mimarlık ve sanal gerçekliğin bir araştırma aracı olarak kullanıldığı çalışmalara doğru bir kayma olduğunu göstermektedir. 2018’den bu yana artan yayın sayısı, 2022’de zirve yaparak, akademik ilginin arttığını göstermektedir. Bu çalışma, insan refahını artırmak için nörobilimin mekânsal tasarıma entegrasyonunun potansiyelini vurgulamakta ve mekânsal tasarımcılar için gelecekteki araştırma yönlerini öne çıkarmaktadır. Bulgular, stres azaltma, biyofilik tasarım ve insan refahının tasarım yoluyla iyileştirilmesine yönelik evrilen bir odağı ortaya koymaktadır. Bu makale, kullanıcı merkezli ve estetik açıdan hoş mekanlar için bilimsel bir temel sağlamayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: İç mimarlık, Mekansal tasarım, Bibliyometrik analiz, Nörobilim.
9. Mimari Tasarımda Eskiz ve Dijital Tasarım Araçları
Nurcan Yıldızoğlu
Sayfa 301-316
Yıldızoğlu, N. (2024). Mimari tasarımda eskiz ve dijital tasarım araçları. Journal of Computational Design, 5(2), 301-316.
ÖZET
Eskiz, mimari tasarımın ilk örneklerinden beri kullanılan, sezgisel ve açık uçlu olduğu düşünülen bir tasarım aracıdır. Eskiz, mimarların yaratıcılıklarını ve sezgilerini serbest bırakmaları için bir fırsat yaratır, kendiliğinden fikir ve kavramların organik ve doğal bir şekilde ortaya çıkmasına neden olur. Dijital tasarım yöntemlerinin gelişmesiyle birlikte, manuel eskizlerin artık tasarım sürecinde kullanılan tek yöntem olmadığı kabul edilmiş ve yeni yöntemlerin kullanılmasına yönelik eğilim ortaya çıkmıştır. Mimari tasarımda kullanılan araçların çeşitliliği ve gelişimi, bilgisayar destekli tasarım (CAD), yapay zeka (AI) kullanımının tasarım süreçlerine entegrasyonuyla birlikte, mimari tasarımın gelişimine katkıda bulunmuştur. Bahsedilen her yöntemin kendine has olumlu ya da olumsuz yönlerinin olduğu bilinse de mimari tasarım süreçlerinde hiçbirinin tek başına kullanıldığını söylemek mümkün değildir. Bu noktada tasarım sürecini CAD ve yapay zeka destekli tasarım araçlarının yanı sıra mimarideki geleneksel manuel eskizlerle birleştirmek, tasarımda çeşitli ve uyarlanabilir bir beceri seti geliştirmeye yardımcı olur. Dijital tasarım araçlarının mimari alana entegre edilmesi, geleneksel eskizlerin özellikle mimari tasarımda ilham ve kavramsallaştırma açısından kalıcı önemini vurgularken aynı zamanda tasarım sürecini de güncelliyor. Bu makale, mimari tasarım süreci boyunca geleneksel eskiz, CAD ve yapay zeka odaklı tasarım araçları gibi çeşitli tasarım araçlarının kullanılmasındaki ilerlemeyi keşfetmeyi amaçlamaktadır. Bu makale, günümüz tasarım süreçlerinde hala güncelliğini koruyan geleneksel eskiz yerine hesaplamalı tasarım araçlarının kullanılmasının karşılaştırmalı bir analizini üstlenmekte ve bunların faydalarını ve dezavantajlarını yan yana getirmeyi amaçlamaktadır. Sonuç olarak, her ne kadar bir yöntemin diğerine üstünlüğünü ileri sürmek henüz mümkün olmasa da, geleneksel eskizin uzun süreli kullanımına rağmen tasarım sürecinde önemli bir yer tutmaya ve etkili olmaya devam ettiği açıktır.
Anahtar Kelimeler: Tasarım Süreçleri, Geleneksel Eskiz, CAD, Eskiz Tabanlı Yapay Zeka
10. Katılımcı Tasarımı Geliştirmek için Oyunlaştırmanın BIM ile Bütünleştirilmesi
Zeynep Özge Yalçın
Sayfa 317-344
Yalçın, Z.Ö. (2024). Katılımcı Tasarımı Geliştirmek için Oyunlaştırmanın BIM ile Bütünleştirilmesi. Journal of Computational Design, 5(2), 317-344.
ÖZET
Oyunlaştırma ve Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) kombinasyonu, tasarım bağlamlarında kullanıcı katılımını, karar vermeyi ve işbirliğini desteklemek için tanımlanabilir. Bu amaç doğrultusunda, bu makale, sürükleyici katılımcı tasarım ortamları oluşturmak için BIM çerçevesinde oyunlaştırma kullanımının potansiyeli üzerine bir literatür taraması sunmaktadır. Zorluklar ve etkileşimli simülasyonlar gibi oyunlaştırılmış bileşenlerin tasarım sürecine dahil edilmesiyle paydaşların aktif katılımı daha iyi kararlar alınmasını sağlar ve kullanıcı deneyimini geliştirir. Ayrıca, BIM’e entegre edilen oyunlaştırma, tasarım yaşam döngüsünün tüm aşamalarında kullanıcı davranışını ve karar verme sürecini iyileştirme potansiyelinin yanı sıra sınırlamalar ve zorluklar da getirmektedir. Paydaş etkileşimini teşvik edebilir ve çeşitli paydaşların sürdürülebilirlik hedeflerine anlamlı katkılarda bulunmasına olanak tanıyan gerçek zamanlı girdi sağlayabilir. Bu çalışma, genişletilmiş gerçeklik (XR), artırılmış gerçeklik (AR) ve sanal gerçeklik (VR) alanlarındaki son gelişmeleri ve eğilimleri incelemektedir. Bu gelişmeler, oyunlaştırılmış Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) ortamlarını sürükleyici olarak önemli ölçüde geliştirmektedir. Ayrıca, bu teknolojilerle karşılaşılan bazı zorluklara ve etik kaygılara da işaret etmektedir. Ayrıca, bu makale bazı araçları ve bunların avantajlarını, dezavantajlarını, fiyatlarını ve temel unsurlarını vurgulamaktadır. Tasarımcılar bu teknolojileri sanal ve fiziksel ortamlarla birleştirerek etkileşimli deneyimler yaratabilirler. Oyunlaştırma ile desteklenen BIM ortamları, gelecekteki tasarım uygulamalarını şekillendirmede tam potansiyellerine ulaşmak için BIM iş akışlarında kullanılabilir. Bunlar arasında, farklı paydaşların ilgi alanlarına yönelik sürükleyici alanlar yaratarak ve gelişen teknolojiye ayak uydurarak işbirliğine dayalı tasarım süreçlerini ilerletmenin yolları yer almaktadır.
Anahtar Kelimeler: Oyunlaştırma, Mimari, Mimari Tasarım, Tasarım Stüdyosu
Tüm JCode Sayıları
©2023 Journal of Computational Design & The Rectorate of Istanbul Technical University. All rights reserved.
Your continued use of this site signifies that you accept the terms of use.
The papers published in JCoDe are licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Istanbul Technical University | Faculty of Architecture