Beton, mimarlık alanında en yaygın kullanılan malzemelerden biridir. Ancak betonun doğal akışkanlık özellikleri üzerine yeterli çalışma yapılmamıştır. Genel olarak beton, statik kalıplara dökülerek kullanılır ve bu da malzemenin sınırlı bir şekilde değerlendirilmesine neden olur. Bununla birlikte, kumaş ve betonun birlikteliği mimaride yeni olanaklar sunmaktadır. Esnek kumaş malzemeler, binaların organik form ve dokularını destekleyerek mekanın estetiğini zenginleştirirken, beton ise mukavemet sağlayarak yapıya dayanıklılık katmaktadır. Ayrıca, origami prensiplerinden ilham alan fabrigami tekniği, kumaş üzerinde uygulandığında dinamik bir kalıp oluşturmaktadır. Bu konuşlandırılabilir kalıba beton döküldüğünde, ortaya çıkan form tahmin edilemez ve çok çeşitli şekiller oluşturur. Bu nedenle, bu çalışmada konuşlandırılabilir kumaş kalıp ve betonun işbirliği sonucu ortaya çıkan form çeşitliliğinin keşfedilmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışma üç aşamadan oluşur: i) birim deseninin seçilmesi, ii) seçilen birim desen vasıtasıyla konuşlandırılabilir kalıp sistemi tasarımı, iii) betonun kumaş kalıplara dökülmesi. Farklı form alternatiflerini görebilmek için çeşitli fiziksel deneyler yapılmıştır. Bu deneylerin ışığı altında, ortaya çıkan formlar üzerinde malzeme karışımı, kumaş cinsi ve özelliği, ve kalıp strüktürünün etkili olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, elde edilen fiziksel ürünlerin dijital ortamla doğruluğunu test etmek için ilk önce hesaplamalı tasarım ortamında beton döküldükten sonraki simülasyonu yapılmıştır. Daha sonra 3B sayısal tarama yöntemleri kullanılarak fiziksel ürünler taratılmış ve bir karşılaştırma yapılmıştır. Elde edilen bulgular, gelecekte dinamik kalıpların kullanımının mühendislik, mimarlık ve sanat gibi birçok alanda kullanılabilecek yeni potansiyeller taşıdığını göstermektedir.

Bu çalışma kentte yön bulma odağındaki davranış kalıplarını etmen tabanlı model üzerinden analiz eder. Çalışmanın hedefinde pekiştirmeli öğrenme ile yön bulmayı öğrenen etmenlerin davranışlarını anlamak bulunmaktadır. Çalışmanın hedefi doğrultusunda kullanılan yöntem etmen tabanlı modelleme olmuştur. Etmenler pekiştirmeli öğrenme ile Unity ML-Agents kullanılarak eğitilmiştir. Çalışma Sultan Ahmet Camii ve çevresini etmenin eğitimi için örnek bir çevre olarak almaktadır. Etmenler Sultan Ahmet Camii’yi bulmak hedefinde eğitilmiştir. Karmaşık ve basit öğrenme olarak iki farklı yöntemle eğitilen ve farklı başlangıç noktalarında yön bulma görevlerine başlatılan etmenlerin davranışları karşılaştırılmıştır. Bu çalışma pekiştirmeli öğrenme ile eğitilen etmenlerin yön bulma davranışlarını anlamaya çalışması bakımından literatürden farklılaşmaktadır. Bir diğer yönden bu araştırma yön bulma algısını merak kavramı üzerinden tartışmakta ve nöroşehircilikte önemli kavramlardan olan kent algısını etmenler üzerinden anlamaya çalışmaktadır. Etmenlerin eğitilmesi sonrasında etmenlerin yön bulma sürecinde hedefe ulaşırken ürettikleri alternatif güzergahlar analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, etmenlerin güzergah dışına çıkarak, kentsel mekanda algıladığı farklı konumlarda gezebildiği ve sonrasında hedefe ulaştığı görülmüştür. Bu durum pekiştirmeli öğrenme ile eğitilen etmenin merakı olarak açıklanmıştır. Etmenlerin merak odaklı keşiflerinden ve geçmiş deneyimlerden elde edilen yön bulma davranışları, kentsel tasarımı destekleyecek nöroşehirciliğin bir girdisi olabilmesi yönünde çalışma literatüre katkıda bulunmaktadır. Bu çalışma, kentte yön bulma davranış kalıplarının; kullanıcı odaklı ve kentsel algı açısından zengin kentsel alanların geliştirilebilmesinde pekiştirmeli öğrenme yöntemi ile katkıda bulunmaktadır.

Bu makale, nörobilim ve mekânsal tasarım araştırmalarının kesişimi üzerine kapsamlı bir bibliyometrik analiz sunmaktadır. İki aşamalı bir süreç kullanarak, ilk anahtar kelime araması ‘EEG’ ve ‘Neuro’ gibi terimlerle birlikte ‘Mimarlık,’ ‘Kentsel Tasarım,’ ‘Ürün Tasarımı’ ve ‘İç Mimarlık’ terimlerini içeren 296 makale belirlemiştir. Yayın tarihi (2003-2023), dil (İngilizce), belge türü ve kategorilere göre yapılan sonraki filtreleme ile bu sayı 64 makaleye indirilmiştir. Son trendler, mimarlık odaklı çalışmalardan iç mimarlık ve sanal gerçekliğin bir araştırma aracı olarak kullanıldığı çalışmalara doğru bir kayma olduğunu göstermektedir. 2018’den bu yana artan yayın sayısı, 2022’de zirve yaparak, akademik ilginin arttığını göstermektedir. Bu çalışma, insan refahını artırmak için nörobilimin mekânsal tasarıma entegrasyonunun potansiyelini vurgulamakta ve mekânsal tasarımcılar için gelecekteki araştırma yönlerini öne çıkarmaktadır. Bulgular, stres azaltma, biyofilik tasarım ve insan refahının tasarım yoluyla iyileştirilmesine yönelik evrilen bir odağı ortaya koymaktadır. Bu makale, kullanıcı merkezli ve estetik açıdan hoş mekanlar için bilimsel bir temel sağlamayı amaçlamaktadır.

Eskiz, mimari tasarımın ilk örneklerinden beri kullanılan, sezgisel ve açık uçlu olduğu düşünülen bir tasarım aracıdır. Eskiz, mimarların yaratıcılıklarını ve sezgilerini serbest bırakmaları için bir fırsat yaratır, kendiliğinden fikir ve kavramların organik ve doğal bir şekilde ortaya çıkmasına neden olur. Dijital tasarım yöntemlerinin gelişmesiyle birlikte, manuel eskizlerin artık tasarım sürecinde kullanılan tek yöntem olmadığı kabul edilmiş ve yeni yöntemlerin kullanılmasına yönelik eğilim ortaya çıkmıştır. Mimari tasarımda kullanılan araçların çeşitliliği ve gelişimi, bilgisayar destekli tasarım (CAD), yapay zeka (AI) kullanımının tasarım süreçlerine entegrasyonuyla birlikte, mimari tasarımın gelişimine katkıda bulunmuştur. Bahsedilen her yöntemin kendine has olumlu ya da olumsuz yönlerinin olduğu bilinse de mimari tasarım süreçlerinde hiçbirinin tek başına kullanıldığını söylemek mümkün değildir. Bu noktada tasarım sürecini CAD ve yapay zeka destekli tasarım araçlarının yanı sıra mimarideki geleneksel manuel eskizlerle birleştirmek, tasarımda çeşitli ve uyarlanabilir bir beceri seti geliştirmeye yardımcı olur. Dijital tasarım araçlarının mimari alana entegre edilmesi, geleneksel eskizlerin özellikle mimari tasarımda ilham ve kavramsallaştırma açısından kalıcı önemini vurgularken aynı zamanda tasarım sürecini de güncelliyor. Bu makale, mimari tasarım süreci boyunca geleneksel eskiz, CAD ve yapay zeka odaklı tasarım araçları gibi çeşitli tasarım araçlarının kullanılmasındaki ilerlemeyi keşfetmeyi amaçlamaktadır. Bu makale, günümüz tasarım süreçlerinde hala güncelliğini koruyan geleneksel eskiz yerine hesaplamalı tasarım araçlarının kullanılmasının karşılaştırmalı bir analizini üstlenmekte ve bunların faydalarını ve dezavantajlarını yan yana getirmeyi amaçlamaktadır. Sonuç olarak, her ne kadar bir yöntemin diğerine üstünlüğünü ileri sürmek henüz mümkün olmasa da, geleneksel eskizin uzun süreli kullanımına rağmen tasarım sürecinde önemli bir yer tutmaya ve etkili olmaya devam ettiği açıktır.

Oyunlaştırma ve Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) kombinasyonu, tasarım bağlamlarında kullanıcı katılımını, karar vermeyi ve işbirliğini desteklemek için tanımlanabilir. Bu amaç doğrultusunda, bu makale, sürükleyici katılımcı tasarım ortamları oluşturmak için BIM çerçevesinde oyunlaştırma kullanımının potansiyeli üzerine bir literatür taraması sunmaktadır. Zorluklar ve etkileşimli simülasyonlar gibi oyunlaştırılmış bileşenlerin tasarım sürecine dahil edilmesiyle paydaşların aktif katılımı daha iyi kararlar alınmasını sağlar ve kullanıcı deneyimini geliştirir. Ayrıca, BIM’e entegre edilen oyunlaştırma, tasarım yaşam döngüsünün tüm aşamalarında kullanıcı davranışını ve karar verme sürecini iyileştirme potansiyelinin yanı sıra sınırlamalar ve zorluklar da getirmektedir. Paydaş etkileşimini teşvik edebilir ve çeşitli paydaşların sürdürülebilirlik hedeflerine anlamlı katkılarda bulunmasına olanak tanıyan gerçek zamanlı girdi sağlayabilir. Bu çalışma, genişletilmiş gerçeklik (XR), artırılmış gerçeklik (AR) ve sanal gerçeklik (VR) alanlarındaki son gelişmeleri ve eğilimleri incelemektedir. Bu gelişmeler, oyunlaştırılmış Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) ortamlarını sürükleyici olarak önemli ölçüde geliştirmektedir. Ayrıca, bu teknolojilerle karşılaşılan bazı zorluklara ve etik kaygılara da işaret etmektedir. Ayrıca, bu makale bazı araçları ve bunların avantajlarını, dezavantajlarını, fiyatlarını ve temel unsurlarını vurgulamaktadır. Tasarımcılar bu teknolojileri sanal ve fiziksel ortamlarla birleştirerek etkileşimli deneyimler yaratabilirler. Oyunlaştırma ile desteklenen BIM ortamları, gelecekteki tasarım uygulamalarını şekillendirmede tam potansiyellerine ulaşmak için BIM iş akışlarında kullanılabilir. Bunlar arasında, farklı paydaşların ilgi alanlarına yönelik sürükleyici alanlar yaratarak ve gelişen teknolojiye ayak uydurarak işbirliğine dayalı tasarım süreçlerini ilerletmenin yolları yer almaktadır.

Bu makale, iç mimarlık eğitiminde bir tasarım aracı olarak yapay zekanın (AI)
entegrasyonunu keşfetmeyi amaçlamaktadır. Araştırma, öğrencilerin mekan
tasarım stüdyosu proje çıktılarını, kavramsal görüntülerin oluşturulmasında yapay
zeka kullanımı ve yapay zeka tarafından oluşturulan konseptin genel alana
uygulanması üzerinden incelemektedir. Araştırmada, öğrencilerin projeleri “Yapay
Zeka tarafından oluşturulan” kavramsal görseller için yeterli veya yetersiz istemlere
göre beşer kişilik iki gruba ayrılmıştır. Değerlendirme için Barnard’ın (1992) CAIDC
(Consensual Assessment of Interior Design Creativity) ölçeği kullanıldı. Sonuçlar için
Mann-Whitney U Testi yapılmıştır. Barnard’ın (1992) tasarım değerlerine göre, iç
mimari projelerinin konsept geliştirme aşamasında yeterli veya yetersiz bilgi istemi
yazmak arasında önemli bir fark olmadığını anlıyoruz. Bu konuda etkili olan ana
faktörün, yapay zeka ile oluşturulan konsepti belirlenen proje alanlarına uyarlamak
için uygun bir “kavram analizi” ihtiyacı olduğu teyit edilmiştir. Çalışma, özellikle
belirli ipuçlarına dayalı mekansal kavram resimleri oluşturmada AI araçlarının iç
mimarların yerine geçmek yerine yardımcılar olarak hizmet ettiğini, tasarımcı
yorumlama ve uyarlama becerilerinin önemini vurgulayarak sonuçlanmıştır. Ayrıca,
iç mimarlık eğitimine AI’nin entegrasyonunu önererek öğrencilere temel 21. yüzyıl
becerilerini kazandırma ihtiyacını vurgularken, gelecekteki araştırmaların hibrit AI
metodolojilerini ve AI’nin meslekteki evrilen rolünü keşfetmesi gerektiğini öne
sürmektedir.

Yapay zekâ teknolojisindeki gelişmeler, artık sadece iş süreçlerimizi ve üretim yöntemlerimizi değiştirmekle kalmıyor; aynı zamanda yaratıcılık ve tasarım anlayışımızın da yeniden şekillendirilmesine neden oluyor. Bu gelişmeleri grafik tasarım alanı için yeni bir teknolojik sıçrama sürecini başlatmıştır. Grafik tasarım alanında yapay zekâ teknolojisi, özellikle derin öğrenme ve makine öğrenmesi teknolojilerindeki ilerlemelerle birlikte 2010 yılından itibaren otomatik görüntü oluşturma, tasarım önerileri, renk ve düzen optimizasyonu gibi alanlarda kullanılmaya başlanmıştır. Bu kapsamda, yapay zekâ teknolojilerinin grafik tasarım alanıyla etkileşimini, bu alana entegrasyonunu ve tasarım süreçleri ile grafik tasarımcılar üzerindeki olası etkilerini incelemek amacıyla alanlarında uzman ve profesyonel 7 grafik tasarımcının katıldığı vaka çalışması gerçekleştirilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmeler kapsamında tasarımcılar, bir yapay zekâ aracı olan Dall-e’yi kullanarak verilen briefler doğrultusunda yazdıkları promptlar ile görsel çıktılar üretmiş ve çalışma sırasında oluşturulan görsel çıktıları tasarım kriterlerine göre değerlendirmişlerdir. Çalışma sürecinde, grafik tasarım alanında yapay zekâ uygulamalarının geleceği, olumlu ve olumsuz yönleri, prompt oluşturma pratiğinin elde edilen görsel sonuca etkisi, Dall-e kapsamında oluşturulan görsellerin yeterliliği, gelişen bu teknolojinin gelecekte tasarımcıların rolünü nasıl değiştirebileceği, tasarımcıların yaratıcılık ve özgünlük algıları, tasarımcıların teknik beklentileri ve yapay zekâ kullanımı sırasında karşılaştıkları zorluklar ve olanaklar üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda yapılan çalışmalar sonucunda yapay zekâ teknolojilerinin grafik tasarım alanında oldukça verimli bir araç olarak kullanılabileceği sonucuna varılmış ve tasarımcıların bu alanda daha güncel olmaları gerektiği vurgulanarak, grafik tasarım eğitimi veren kurumların da güncellenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Fiziksel gerçekliğin bir kopyası gibi algılanan sanal gerçeklik (VR) kavramı, mekânın hem yaratıcılarını hem de kullanıcılarını kısıtlayarak potansiyel gerçeküstü deneyimlere yer bırakmamaktadır. Araştırmanın sanal gerçeküstü mekân üzerine yapılmasının temel motivasyonu, bu tanımın ötesine geçen bir düşünce perspektifinden, yaratıcı/üretken mekânsal olasılıkları tartışmaya açmaktır.

Literatürde dijital mekâna yönelik çeşitli yaklaşımlar mevcut olsa da bu çalışmalar çoğunlukla hesaplama yöntemlerine bağlı kalmaktadır. Buna karşılık, bu çalışma, bilgisayar tabanlı oyun deneyimi yoluyla, mekânsal çalışmalarda gözardı edilen “dijital gerçeküstücülük” perspektifinden mekânı keşfetmeyi amaçlamaktadır. Mimarlık ve gerçeküstücülük hakkında yazan araştırmacılar, diğer güzel sanat türlerinden farklı olarak mimarinin hiçbir zaman gerçeküstücülüğün ayrılmaz bir parçası olmadığını öne sürdüler. Çalışma, dijital oyun deneyiminin bu bakış açısına karşı, mekânı gerçeküstü perspektifle yorumlamanın mümkün olup olmayacağını sorgulamayı ve mekanın, ‘özerklik’ ve ‘her yerde bulunurluk’ kavramlarını destekleyen hesaplamalı yöntemlerden beslenen dijital oyun deneyimiyle sürrealist düşünceye yaklaşıp yaklaşamayacağını araştırmayı hedefler.

Sürrealizm ile mimarlık arasındaki ilişkileri ve bu ilişkilerin mekansal potansiyellerini, oyuncuların deneyimleri aracılığıyla keşfetmek çalışmanın ana hedefidir. Deneyimi rüyalar, özgür düşünme ve çoklu fırsatlar alegorilerine dönüştüren bulmaca oyunu (puzzle game) Superliminal’de (2019) dijital uzam deneyiminin sürrealist mekansallık potansiyeli araştırılmaktadır. STEAM platformu üzerinden yapılan veri analizleri ve sürrealizmin bir akım olarak vücut bulduğu birinci sürrealizm manifestosu (1924) Phyton yazılımı ile analiz edilmiştir. Bilinçli olarak deney grubunun tamamen kendi düşüncelerini, STEAM platformunda ifade ettikleri yorumlar analiz edilmiştir.
Çalışmanın ön sonuçları “regression tree” metodu ile görselleştirilmiştir. Python programlama dili kullanılarak oyun mekanlarının sürrealizm perspektifinden tartışılmasına yönelik analizler sunulmuştur.